Porto

in Ego Putovanja / by Ljubomir Jankovic

09. 02. 2015.

Portugal

Grad koji leži na strmim obroncima brda, u klancu koji je izdubila reka Duro (Douro), čije je staro jezgro Ribeira sa kućama s kraja srednjeg veka 1996. proglašeno UNESCO-vom svetskom kulturnom baštinom. Rimski naziv je bio presudan za ime države Portugal (“Portus Cale”) koja svake godine beleži porast turista. Predivni Porto, ili romantičnije, na portugalskom Oporto (O, Porto!) je tema naše reportaže.

Fotografije Ivana Dukčević

Najpoznatiji stanovnik Porta, rođen u XV veku u starom delu – Ribeiri, blizu obala Dura jedan je od tri sina kralja Afonsa IV – čuveni princ Henri Navigator (Henrique o Navegador), veliki majstor pomorske navigacije. Iako neki tvrde da nikada u životu nije stupio na brod, uz pomoć njegovog znanja i instrukcija, početkom XV veka Portugal je postao svetska pomorska velesila, osvojio Brazil, pronašao pomorski put do Indije oko rta Dobre Nade i osnivao kolonije iz kojih je dovozio skupocene začine, od Indije do Japana.

Fotografije Ivana Dukčević

Porto je izuzetno interesantan grad pun istorije, ali i grad svojevrsnih kontrasta. Na par metara od starinske železničke stanice sa novim vozovima i metroom čiji providni liftovi voze od podzemlja do nivoa ulice, videćete ulične čistače obuće i starije gospođe u nacionalnim kostimima koje prodaju svežu ribu noseći je u posudi na glavi. Šetajući starim delom grada, videćete mnoge zanimljive stare kuće koje vapiju za renoviranjem, neke od njih na ivici da se uruše. Naići ćete na radnje i radionice za opravku obuće ili tehničkih aparata koje kao da su izašle iz 60-tih godina XX veka, dok nasuprot njima stoje moderne robne kuće sadašnjice. Ovaj starinski grad u sebi nosi specifičnu patinu kroz koju se još uvek nazire važnost koju je nekada imao.

Fotografije Ivana Dukčević

Porto je ipak najpoznatiji po proizvodnji dezertnog “voćnog” vina porta, koje još od XIII veka u grad stiže brodićima barcos rabelos sa 80-tak kilometara udaljenih kaskadnih obronaka doline reke Duro. „Zahvaljujući“ politici, 100-godišnjem ratu sa Francuskom koji se negativno odrazio ne trgovinu, Englezi su u jednom momentu istorije bili u potrazi za novim snabdevačem vina za svoje tržište. Godine 1703, ugovorom o bescarinskoj zoni između Portugala i Engleske, počeo je izvoz vina porta za Englesku i gradnja trgovačkih postaja gde Englezi postepeno osnivaju kompanije za proizvodnju vina, čiji su i danas većinski vlasnici. Prvi put u istoriji, čuveni portugalski premijer Markiz De Pombal, u XVIII veku utvrdio je i zaštitio geografsko poreklo vina – porta.
Za obilazak najvažnijih delova Porta dovoljno je dan ili dva. Evo TOP 10 stvari koje morate videti u Portu: Železnička stanica São Bento sa hodnikom divnih “azuležosa”; Istorijska Ulica cveća (Rua das Flores) sa kućama iz XVIII veka: Po “Guardian”-u jedna od 10 najlepših knjižara na svetu – Livraria Lello & Irmao; Prinčevska kuća (Casa do Infante), rodna kuća Henrija Navigatora (ujedno muzej Porta); Predivni istorijski centar uz obalu Dura – Ribeira; čelični most Dom Louis I; vinski podrumi na suprotnoj obali Dura – Vila Nova de Gaia; voziti se uspinjačom Elevador da Lada; videti crkvu Igreža de San Ildefonso (Igreja de San Ildefonso) sa najvećom površinom pod azuležosima u Portugalu (na fasadi); otići autobusom do atlanske obale, okupati se na plaži Matosinhos i prošetati promenadom Foz (kraj plaža i kafića), a u povratku proći pored ušća Dura u Atlantik.

Tu su naravno i crkva i toranj Igreža i Tore de Klerigos (Igreja de Clerigos / Torre de Clerigos), stari žuti i smeđi tramvaji koji povremeno prođu centralnim ulicama, katedrala Sé i još preostalih 5 mostova na reci Duro, izgrađenih visoko iznad reke, koji zaista deluju impozantno za grad od oko samo 220 000 ljudi.